یکی از احکام اسلامی که ریشه در سنت اسلامی دارد حکم ارتداد است . در قرآن حکم صریح و روشنی در مورد شخص مرتد وجود ندارد ، اما در احادیث و سنت اسلامی مواردی وجود دارد که بیان کننده حکم اعدام و مرگ برای مرتد است. (1)
مرتد به کسی گفته می شود که پس از ایمان به اسلام ، از اسلام خروج پیدا کند و یا به کفر گرایش پیدا کند و کافر شود. این ابراز کفر ممکن است به هر شکلی باشد ، که از نظر جمیع فقها در صورت انکار یکی از اصول دین ، کفر روشن می شود و شخص کافر است. (2)
در تعالیم اسلامی و فقهی دو نوع مرتد داریم:
مرتد فطری: کسی که پدر و مادر او مسلمان هستند و در این خانواده متولد می شود و تربیت می یابد و پس از بلوغ ، دین اسلام را می پذیرد و بعد ، از اسلام خارج می شود را مرتد فطری می گویند.
مرتد ملی: کسی که پدر و مادر او مسلمان نیستند و در این خانواده متولد می شود و پس از بلوغ دین اسلام را می پذیرد و بعد ، از اسلام خارج می شود را مرتد ملی می نامند.
بر اساس سنت اسلامی ، حکم ارتداد برای این دو نوع مرتد و همچنین مرتد زن و مرد متفاوت است.
حکم مرتد فطری اعدام است و توبه او پذیرفته نمی شود.
حکم مرتد ملی ، ابتدا دعوت به توبه و فراهم کردن شرایط بازگشت او است و اگر توبه نکرد ، اعدام است.
حکم مرتد زن ، چه مرتد فطری باشد چه مرتد ملی ، ابتدا دعوت به توبه و فراهم کردن شرایط بازگشت است و اگر توبه نکرد ، زندانی می شود. ( حکم اعدام در مورد مرتد زن صادر نمیشود )
با کمی تامل خواهید دریافت در این احکام شرایط و موقعیت های مختلف لحاظ شده است. برای مردی که در تربیت اسلامی بزرگ شده است ، شرایط بسیار سخت گیرانه است و خکم اعدام صادر می شود ، در مورد شخصی که در فضای اسلامی بزرگ نشده است ، کمی ملایم تر برخورد می شود و یک فرصت بازگشت به او داده می شود و در نهایت برای زنان ، با توجه به فطرت زنانه و لحاظ کردن تصمیمات احساسی و عاطفی زنان ، از شدت حکم کاسته میشود و تا زمان بازگشت به اسلام و توبه ، مجازات زندان برای او در نظر گرفته شده است.
اسلام در ابتدا هیچ اجباری را در پذیرش اسلام قرار نمی دهد اما اگر کسی با اختیار و میل خود و از سر آگاهی ایمان اورد دیگر اجازه خروج به او داده نمی شود.
اتفاقا این سختگیری اسلام برای ترغیب شخص برای تحقیق و انتخاب درست است و این که شخص با توجه به نداشتن راه برگشت ، با علم و اگاهی کامل انتخاب کند و وقتی چنین انتخابی را کرد ، اجازه پشیمانی به او داده نمی شود.
نبودن راه بازگشت از اسلام به نوعی خود عامل ترغیب و تشویق غیر مسلمانان است ، چرا که فرد غیر مسلمان با مشاهده ، مسلمان شدن فردی دیگر و اندیشیدن به این حکم که راه بازگشت هم برای ان فرد نیست ، در می یابد که حقیقتا دین اسلام ، دین کامل است که افراد با وجود چنین حکمی به ان گرایش پیدا می کنند.
وجود این حکم اجازه نمی دهد افراد با هر بهانه یا توطئه یا سو استفاده ایی به دین اسلام ایمان بیاورند و سپس خارج شوند. (3)
چند سوال
ایا هر کسی که از دین اسلام بازگردد مرتد است ؟
ایا هر فرد مسلمانی که خدا یا ضروریات دین را انکار کند ، مرتد است و باید کشته شود ؟
اگر مسلمانی ، دین دیگری را انتخاب کند ، مرتد است و باید کشته شود ؟
اگر اسلام برای کسی که از دین خروج می کند حکم مرگ صادر می کند ، کسی هم که از دین دیگر خروج کند و به اسلام روی اورد ، دین او هم باید حکم مرگ او را صادر کند ؟
چیزی که روشن است هر انکار یا بازگشت از اسلام ، حکم مرگ و اعدام را ندارد.
با کمی تحقیق خواهید دریافت که حکم مرتد در مواردی صادر شده است که فرد از اسلام به دین کفر گرایش پیدا کرده است و یا به دشمنی با اسلام برخواسته است ، یعنی اگر به ادیان دیگر گرایش پیدا کند و از اسلام خارج شود , حکم کشته شدن برای او صادر نمی شود ، مگر خروج او به قصد ضربه به اسلام و ترویج و تبلیغ دینی نادرست باشد. ( در مورد ارتداد ، فقها بر خروج از اسلام و گرایش به کفر و تبلیغ و ترویج دین نادرست ، اتفاق نظر دارند )
حکم ارتداد یک حکم اجتماعی ، سیاسی است.
اسلام فردی را که از اسلام باز گردد ، بر کفر خود اصرار داشته باشد و توبه نکند ، کفر خود را اشکار کند ، به معانعت و دشمنی با اسلام برخیزد ، در بین مسلمانان تبلیغ سو کند ، به اعتقادات مسلمانان توهین کند و سعی در ضربه به اسلام و ایمان مسلمانان داشته باشد را مرتد می خواند و او را مستحق کشته شدن می داند و بر مسلمانان و حکومت اسلامی اجرای این حکم را واجب کفایی می داند.
چنین کسی با ارتداد خود ، فقط خود و عاقبت خود را تباه نمی کند ، بلکه با اعمال و رفتار خود و دشمنی ، بر مسلمانان و جامعه اسلامی ضربه می زند ، که این جرم و گناه نابخشودنی است و جزای ان مرگ است.
مسلم است اسلام به علت اعتقادات درونی فرد مرتد ، حکم مرگ او را صادر نکرده است ، چرا که این اعتقادات خود او را گمراه می کند و در اخرت مستحق عذاب الهی می شود . این حکم به موجب دشمنی با اسلام و اثار سوئی که مرتد بر مسلمانان و امت اسلامی و حکومت اسلامی دارد ، صادر می شود.
مجازات مرگ برای کسی که مسلمانان را به گمراهی دعوت کند ، به دشمنی با ان ها بر خیزد ، به انها و اعتقاداتشان توهین کند ، تحریفات و تبلیغات سوء می کند ، برای ست کردن ایمان مسلمانان و ایجاد شک و تردید در دل مسلمانان تلاش کند ، به قرآن و پیامبران و امامان توهین و بی احترامی می کند بسیار کم است و با کمی تامل خواهید دریافت حکم ارتداد نه تنها سخت گیرانه و غیر منطقی نیست بلکه بسیار منصفانه و منطقی و انسانی است.
حکم ارتداد نه موجب سلب ازادی افراد در انتخاب دین است و نه راهی برای اجبار فرد بر مسلمان ماندن ، این حکم ، حکمی است در جهت نجات خود فرد و حفظ اسلام و جامعه مسلمین.
بی شک هر فرد یا افرادی که هدف انها دشمنی با اسلام و مسلمین و گمراهی مسلمانان باشد ، چه مرتد باشد ، چه مسلمان یا کافر ، مستحق مجازات سنگینی است و باید محو و نابود شود.
حکم ارتداد یک حکم دقیق و ظریف است که با نگرش درست به ان خواهید دریافت که وجود این حکم در جهت حفظ اسلام و جامعه مسلمین ، دفع توطئه دشمنان ، تبلیغ اسلام و اثبات حقانیت اسلام ضروری است.
پاورقی
(1) حکم ارتداد در سنت و احادیث
عمار ساباطی گوید: از امام صادق - علیه السلام- شنیدم که فرمود: هرکس از مسلمانان از اسلام برگردد(مرتد شود) وپیامبری حضرت محمد-صلی الله علیه و سلم- را انکار کند وبه او نسبت دروغ دهد، برای هرکسی که می‌شنود خون او مباح است وزنش برای همیشه از او جدا میشود ومالش بین ورثه تقسیم میشود وزنش عده وفات می‌گیرد. ( فروع کافی، ج 6، ص 174، روایت 1، وسائل الشیعه، ج 28، ص 324 )
حضرت علی- علیه السلام- فرمود: هرکس از مسلمانان به فطرت به دنیا آمده وبعد مرتد شود من گردن او را می‌زنم، وهرکس بر فطرت تولد نیافته او را توبه می‌دهم اگر توبه کرد (رها میشود) واگر نپذیرفت گردن او را می‌زنم. ( من لایحضره الفقیه، ج 3، ص 152، روایت 3552 )
حضرت علی- علیه السلام- فرمود: زن اگر از اسلام برگردد ومرتد شود کشته نمیشود؛ ولی حبس ابد دارد. ( من لایحضره الفقیه، ج 3، ص 150، روایت 3549 )
(2) کسی که یکی از ضروریان دین اسلام توحید ، عدل ، نبوت ، امامت ، معاد و یا قرآن را قبول نداشته باشد و یا انکار کند و یا به عقیده برخی هر گونه توهین و افترا به امامان و پیامبران و ... از مصادیق کفر است و ان شخص کافر است.
(3) گفته می شود در زمان پیامبر گروهی که قصد توطئه و سست کردن ایمان مسلمانان را داشتند با طرح نقشه ایی، ابتدا به پیامبر و اسلام ایمان اوردند و در پایان روز از اسلام باز گشتند تا به این طریق در بین مسلمانان شک و شبه ایی ایجاد کنند ، به همین علت اسلام برای مبارزه با چنین توطئه ها هایی حکم ارتداد را وضع کرده است.
از وبلاگ اسلام و مسلمان