۱ . مستضعف در معارف ما لااقل دو اصطلاح دارد : الف ـ مستضعف اجتماعی و اقتصادی که طبقه محرومین جامعه هستند . ب ـ مستضعف فکری که در علم کلام به آن دسته از افراد گفته می شود که به جهت کوتاهی و قصور در فکر ، حق را تشخیص نداده اند . مثلاً دلیل بر وجود خداوند یا حقانیت اسلام را نفهمیده است ، یا با این مسائل برخورد نکرده و اگر هم برخورد کرده و شنیده ، احتمال صحت نمی داده و در نتیجه پیگیری نکرده است . این امور ناشی از محیط خانواده و جامعه باشد یا عدم تبلیغات یا تبلیغات مخالف ، بهر حال راه دیگری را طی کرده است .
۲ . جاهل در اصطلاح بر دو قسم است : الف ـ جاهل مقصر ؛ یعنی کسی که دسترسی به علم دارد یا احتمال خلاف در عقیده ی خود می دهد ولی کوتاهی می کند و به دنبال یافتن راه صحیح و حق نمی رود . این دسته در عرف و شرع مورد نکوهش اند . ب ـ جاهل قاصر ، یعنی کسی که یا غافل است و احتمال خلاف در گفتار و کردار خود نمی دهد و یا اگر هم احتمال بدهد و سخنی را ببیند یا بشنود ، راه و وسیله ای برای رسیدن به حق در اختیار ندارد . این گروه عقلاً و شرعاً مورد مذمّت نیستند .
اکنون با توجه به این دو نکته می گوییم : مستضعف فکری و جاهل قاصر ؛ یعنی کسی که واقعاً به حقانیت اسلام و تشیع نرسیده باشد ، معذور است . اگر چه به خطا رفته است و اعتقاد او حق نیست ـ چرا که حق نمی تواند دو تا باشد ، زیرا یا خدا هست و یا نیست ؛ یا حضرت محمد (ص) پیامبر خدا و خاتم انبیا هست ، یا نیست ؛ جمع همه ی اینها ، جمع نقیض و محال است ـ اما ما این دسته را اهل عذاب و جهنم نمی دانیم و بسیاری از مردم دنیا داخل در این طیف می شوند . بله اگر کسی در شناخت حق کوتاهی کرد و یا حق را دید و عناد ورزید ، البته هم عقل و هم شرع او را مستحق تنبیه می دانند . هر شخصی به اندازه ی تقصیر و جرمی که دارد مستحق تنبیه است .
شاهد بر این نظر فرازی از دعای کمیل و سخن مولا علی (ع) است که می فرماید : « أَقسَمتَ أن تَملَأهامِنَ الکافرینَ مِنَ الجنًّهِ والنّاسِ أجمعین و أَن تُخَلَّدَ فیها المُعانِدین ؛ خدایا تو قسم خورده ای که جهنم را از کافران ـ جنّ و انس ـ پر نمایی و معاندان را در جهنم ، خالد و همیشگی قرار دهی » .
پس هر کس که کافر باشد و در راه حق نباشد ، به میزان تقصیری که دارد وارد جهنم می شود ولی آنانکه برای همیشه در عذاب می مانند افرادی هستند که اهل عناد و ستیزه جویی اند .