«علم» و «علم دینی» چیست؟
- بعد از دوران رنسانس در اروپا تحولاتی در عرصه آموزش اتفاق افتاد که سبب شد بسیاری از ارزش‌های علمی روز، جایگاه خود را از دست داده و ارزش‌های دیگری جایگزین آن‌ها شود. این موضوع سبب ایجاد تقابل و تعارض میان علوم قدیم (علوم دینی) و جدید (علوم تجربی) شد.
- متفکران غربی و طرفدارن آن‌ها برای علوم به اصطلاح قدیم جایگاهی قائل نیستند و معتقدند که تنها علوم جدید نتایج ارزشمندی برای بشر به همراه داشته‌اند. آن ها علم را برابر با تجربه دانسته اند در حالی که علم برابر با تجربه نیست بلکه علم آشنایی با تمام حقایق و به بیان دیگر کشف حقیقت است.
- دین در اصطلاح علمای اسلامی از سه عنصر اعتقاد به خدا، اعتقاد به قیامت و رابطه وحیانی میان خدا و خلق تشکیل شده و به تمامی شئون زندگی انسانی اعم از فردی و اجتماعی رنگ خدایی می‌دهد. بنابراین اگر علم، کشف حقیقت است، دین، برنامه جامع فردی و اجتماعی، دنیوی و اخروی است.
- علم دینی همانا بیان حقایقی است که دسترسی به آن‌ها از راه‌های متعارف و عمومی فهم، امکان‌پذیر نیست. علم دینی تنها شامل معلوماتی می‌شود که از منابع اختصاصی دین ( کتاب و سنت) استخراج شده باشند.
- هر علمی که از آیات و روایات استخراج می‌شود را هم نمی‌توان علم دینی قلمداد کرد، چرا که برخی از این معلومات (همچون مثال‌های قرآن) تنها نقشی ابزاری برای بیان هدف دین دارند و خود جزئی از علم دینی نیستند، همان‌گونه که عقل نیز از نظر اسلام معتبر است ولی همة مدرکات آن (مانند مسائل ریاضی یا مسائل منطقی) جزء دین به‌شمار نمی‌روند.