پیرامون پروژه‌ی عقلانیت و معنویت
مصطفی ملکیان
ملکیان از جمله ی آن دسته از روشنفکران دینی کشور است که با ادعاهایی چون معنویت بدون دیانت، معنویان بی دین و...، خواسته یا ناخواسته به دنبال حذف خدا و دین از شئون دنیوی بوده تا سکولاریسم و این جهانی‌گرایی بر حیات جمعی آدمی چیره و قلمرو حضور دین و معنویت، محدود به حوزه‌ی خصوصی و آخرت گردد. از نظر مصطفی ملکیان:
1- معنویت یعنی احساس آرامش، شادی، امید و رضایت باطن داشتن و با درون خود کشمکش نداشتن
2- دین و معنویت دو پدیده‌ی متعارض و متغایر است
3- شرط معنویت تعلق خاطر داشتن به یک دین و مذهب خاص نیست
4- شاخصه‌ی بسیار اصلی معنویت فاصله گرفتن از ادیان سنتی است
5- خالی شدن ادیان، از محوریت وحی ( محوریت وحی در ادیان سنتی وجود دارد) موجب می‌شود که انواع معنویت، بی‌اندازه متکثر و غیرمشابه شود.
6- معنویت، بر خلاف ادیان سنتی دیانتی است در خدمت بشر، نه آن‌که بشر در خدمت معنویت باشد. معنویت تا آن‌جا معتبر، قابل احترام و لازم الاطاعه است که فرد انسانی، آن را خادم و نه سر بار و مزاحم خویش بیابد.